Trong post này, chúng tôi muốn #throwback và quay trở lại cuộc khủng hoảng tài chính thế giới 2008. Nhân vật chính của chúng ta là bác sĩ Michael Burry – một “quái nhân” trong thế giới quản lý quỹ. Ông này không hề theo học về tài chính hay chứng khoán, mà theo học ngành y. Từ một bác sĩ thực tập đang nợ chồng chất ngân hàng, sau này Burry đã trở thành người quản lý hàng trăm triệu USD và sau đó là một trong những người đầu tiên dự đoán và kiếm được lợi nhuận cực lớn từ cuộc khủng hoảng nợ dưới chuẩn tại Mỹ. Câu chuyện về Burry đã được miêu tả trong bộ phim/cuốn sách The Big Short (với diễn xuất tuyệt vời từ anh người dơi Christian Bale).

Chúng tôi xin tóm tắt câu chuyện về Burry:

– Giai đoạn 2005-2007: Burry nghiên cứu thị trường cho vay mua nhà và thấy rằng các tiêu chuẩn cho vay ngày càng trở nên dễ dàng. Những người đi vay mua nhà thậm chí không phải bỏ vốn, họ được vay 100% số tiền để mua nhà. Vì sao điều này lại có thể xảy ra? Từ khía cạnh người đi vay thì rất dễ hiểu: Họ thấy vay 100% để mua nhà thì chẳng khác nào đánh bạc mà không cần vốn; thắng (giá nhà tăng) thì ăn mà thua (giá nhà giảm) thì người cho vay sẽ chịu. Vậy thì tại sao người cho vay lại hành động như vậy?

Ở đây, chúng ta sẽ thấy được sự phức tạp của thị trường chứng khoán phái sinh: Đầu tiên, người dân sẽ đi vay thế chấp từ những kẻ cho vay thế chấp. Sau đó, những kẻ này bán lại các khoản vay cho các ngân hàng đầu tư (IB). Các IB chứng khoán hóa các khoản vay, chuyển qua các tổ chức định giá (Moody’s, S&P, Fitch) đóng dấu kiểm định rồi bán tiếp ra thị trường thứ cấp. Thị trường hấp thụ hết các loại chứng khoán này vì lãi suất của chúng hấp dẫn hơn nhiều so với mức lãi thấp suất thấp mà FED đang duy trì. Và những người mua cuối cùng là những người quản lý các quỹ đầu tư vào các sản phẩm trái phiếu – tức những người được trả lương theo lượng tài sản quản lý chứ không theo lợi nhuận của quỹ.

-> Tóm lại, sau một hồi mua bán, các khoản vay đã được đóng gói thành các chứng khoán phái sinh (gọi là CDO – collateralizd debt obligation) trên thị trường mà không ai có thể truy lùng được dấu vết.

Có thể thấy, giá nhà tiếp tục tăng thì tất cả mọi người đều hạnh phúc. Các định chế cho vay được nhiều hơn, các IB và các tổ chức định giá lại càng thu được nhiều phí giao dịch, các quỹ có lợi nhuận và người mua nhà thì sở hữu căn nhà của mình và sống hạnh phúc mãi mãi về sau. – Từ đây, Bale với cặp mắt cú vọ của người dơi (ý tôi là Burry) đã nghiên cứu và thấy rằng chỉ cần giá nhà đất dừng tăng chứ chưa cần giảm thì cũng đủ khiến cho nhiều CDO mất giá. Nếu giá nhà đất giảm vài phần trăm thì có thể gây ra sự đổ vỡ dây chuyền hàng loạt và các CDO sẽ trở về với cát bụi.

-> Burry muốn short các CDO này và tin rằng đây là sự phi lý quá đáng của thị trường, tuy nhiên lại hoàn toàn không có sản phẩm hay thị trường nào cho việc short này.

Đến đây thì chúng tôi đã hoàn thành part 1, anh em sau khi đọc sách/xem phim xong thì cho chúng tôi biết ông bác sĩ Burry đã làm thế nào nhé Mọi người có thể xem trailer bộ phim tại đây: (https://www.youtube.com/watch?v=vgqG3ITMv1Q)